Zatrzymanie przez policję – podstawowe informacje i procedura

Wbrew pozorom, jest to dość trudne pytanie z uwagi na ilość możliwych kombinacji… ale do rzeczy. Zatrzymanie jest środkiem stosowanym wobec osoby, co do której zachodzi uzasadnione przypuszczenie, ze dopuściła się ona przestępstwa a także zachodzą dodatkowe okoliczności jak obawa, że osoba taka ucieknie, nie jest znane jej miejsce zamieszkania, istnieje obawa utrudniania postepowania – przez np. wpływanie na świadków, zacieranie śladów itp.

Zatrzymanie stosuje się także, gdy sprawa może być prowadzona w postepowaniu przyśpieszonym. Zatrzymać można także osobę, która dopuściła się przestępstwa z użyciem przemocy i istnieje obawa, że popełni je ponownie. W przypadku, gdy dodatkowo użyła niebezpiecznego narzędzia zatrzymanie jest obowiązkowe.

Osoba zatrzymana przewożona jest na komisariat, gdzie przeprowadza się dalsze czynności z jej udziałem. W pierwszej kolejności poddaje się ją – o ile wyrazi taką wolę, bądź wymaga tego jej stan zdrowia – badaniu lekarskiemu, badaniu na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu czy narkotyków i/lub alkoholu we krwi.

WAŻNE: na żądanie osoby zatrzymanej umożliwia się jej kontakt z obrońca – adwokatem lub radcą prawnym. Obrońcę ustanowić może nie tylko sam zatrzymany, ale także osoba bliska – mąż, żona, rodzice, rodzeństwo, partner lub partnerka, a także znajomi czy nawet współpracownicy. Takie upoważnienie ma moc do momentu pierwszego spotkania obrońcy z osobą zatrzymaną.

Zatrzymany ma także prawo żądać, by zawiadomiono osobę mu bliską o zatrzymaniu. W praktyce niestety różnie z tym bywa. Zdarza się, że informacja taka jest przekazywana po kilku a nawet kilkunastu godzinach.

Zazwyczaj w ciągu kilku godzin po zatrzymaniu dochodzi do przeprowadzenia tzw. czynności procesowych tj. w szczególności przesłuchania, a czasem także przedstawienia zarzutów. To bardzo istotny moment, bowiem często funkcjonariusze policji nakłaniają, czasem balansując na granicy prawa, do przyznania się do winy i poddania karze. Należy pamiętać, że każda rozmowa z funkcjonariuszami, także ta „nieformalna” może być wykorzystana w sądzie – funkcjonariusze mogą być, bowiem wezwani na świadków! M.in. dlatego warto już na tym etapie skontaktować się z adwokatem lub radcą prawnym, żeby niepotrzebnie nie narobić sobie kłopotów.

Następnie prowadzący postępowanie decyduje, czy osoba zatrzymana jest zwalniana do domu, bądź kierowany jest wniosek o zastosowanie przez sąd tymczasowego aresztu wobec osoby podejrzanej (tylko wobec podejrzanego bądź oskarżonego można zastosować tymczasowy areszt). Czasem stosowane są inne środki np. w postaci dozoru policji czy poręczenia majątkowego. Zwolnienie, w przypadku gdy nie jest kierowany wniosek o tymczasowy areszt musi nastąpić maksymalnie po upływie 48 godzin od zatrzymania.

Co po zwolnieniu? Jak powiedział kiedyś funkcjonariusz CBA jednemu z moich Klientów: „powrót do domu na własny koszt”. Na sposób przeprowadzenia zatrzymania można wnieść zażalenie w terminie 7 dni. Szczególnie konieczne jest złożenia zażalenia, gdy kwestionujemy w ogóle jego zasadność – nie popełniliśmy przestępstwa, a także, gdy w toku jego dokonania wyrządzona nam krzywdę, zniszczono mienie, stosowano niezasadnie przymus czy wręcz przemoc, albo zastraszano. Opisana procedura dotyczy zatrzymania wobec ujawnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa, niemniej zatrzymanie może być także przeprowadzenie na podstawie zarządzenia prokuratora czy sądu, celem np. dorowadzenia na czynności, czy też w związku z koniecznością doprowadzenia do odbycia kary, ale to zupełnie inna historia.

Autorem wpisu jest adwokat Katarzyna Gorgol (www.adwokatgorgol.pl)